Artsen zeggen: Blijf fietsen, maar wel Veilig!
Ieder jaar belanden >70.000 fietsers na een fiets ongeval op de spoedeisende hulp in Nederland. Bij naar schatting één vierde is ook sprake van hoofdhersenletsel. Het risico op hersenletsel wordt kleiner door een helm te dragen. De denktank ‘Artsen voor Veilig Fietsen’ pleit hiervoor: ‘Promotie van de fietshelm is van belang voor het verbeteren van de verkeersveiligheid en om het aantal doden en gewonden onder fietsers snel te verminderen’. Een goed voornemen waar de fietser al morgen mee kan beginnen! Deze boodschap wordt breed gedragen onder artsen en ook ondersteund door veel beroepsverenigingen en instanties.
Actief bewegen – en dus fietsen – kan niet genoeg gestimuleerd worden, maar meer aandacht voor fietsveiligheid is broodnodig. Veel leed kan voorkomen worden als fietsen op een veilige en verantwoorde manier gebeurt. Het verkeer verandert zeer snel met toename van de drukte, nieuwe voertuigen (oa. fatbike), meerdere en hogere snelheden en moeilijk te doorbreken gedrag (oa. alcohol, telefoneren). De fietsveiligheid aanpakken kent vele facetten waaronder verbeteren van de infrastructuur, gedragsaanpassingen, handhaving, goed voorbeeld geven, betere zichtbaarheid en persoonlijke protectie. Een helm opzetten is een doeltreffende en snelle manier om hersenletsel te voorkomen. En deze vorm van preventie hebben Nederlanders zelf in de hand. Artsen voor Veilig Fietsen wil het gebruik van de fietshelm bevorderen door zich te mengen in het publieke debat, door op landelijk en lokaal niveau aandacht te vragen voor dit onderwerp, helpen goede cijfers te verzamelen en door actief campagne te voeren. Ook pleiten we heel concreet voor een leeftijdsgrens van 16 jaar voor fietsen met trapondersteunen (E-bike & Fatbike).
Wees zuinig op je hersenen
De verkeersveiligheid voor fietsers is in de afgelopen 20 jaar niet verbeterd. In 2023 waren er 270 dodelijke fietsongelukken en 76.400 fietsslachtoffers met letsel op de spoedeisende hulp. Zorgwekkend is ook het hoge aantal ouderen (55+, 43%) en jongeren (12-24 jaar, 21%) onder de doden en ernstig gewonden. Bij fietsers is ernstig hersenletsel de belangrijkste oorzaak van overlijden. Ook is herstel van hersenletsel zeer beperkt doordat hersenen – in tegenstelling tot andere organen – beperkte reserves hebben. Hersenen kunnen niet aangroeien of herstellen met behulp van een operatie of medicijnen. Op je hersenen moet je zuinig zijn! In 2024 hebben we een bondige samenvatting geschreven in het Medisch Contact over de fietsveiligheid in Nederland en onze redenen om zo voor de fietshelm te pleiten (zie link). 70% van de fietsongelukken op de spoedeisende hulp is enkelvoudig (geen andere verkeersdeelnemer bij betrokken) wat de noodzaak van gedragsbeinvloeding en persoonlijke protectie onderstreept.
SEH-bezoeken i.v.m. ernstig letsel (MAIS2+) door een verkeersongeval en
fietsongeval
Feiten en cijfers fietsletsels
Verkeersdoden en ernstig gewonden voorkomen
Het dragen van een fietshelm vermindert de kans op ernstig hersenletsel met 60 procent en op dodelijk hersenletsel met 71 procent (SWOV). Het Centraal Planbureau stelt in zijn rapport ‘Kansrijk mobiliteitsbeleid 2020’ dat met het verplichten van de fietshelm voor kinderen <12 jaar en E-bikers 45 verkeersdoden en 1400 ernstig verkeersgewonden kunnen worden voorkomen.
De Denktank ‘Artsen voor Veilig Fietsen’ werd officieel gelanceerd op 4 oktober 2021. Initieel gestart als een kleine club (Marcel Aries, Myrthe Boss, Marieke Visser en William Kramer) maar inmiddels een grote en actieve club van artsen met goede landelijke vertegenwoordiging. De denktank kent een kernclub van 14 artsen die beschikbaar zijn voor uitleg in de media, actief cijfers verzamelen samen met andere instanties (VeiligheidNL, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, provincie) en helmpromotie acties opzetten in de diverse provincies. De totale groep van Artsen voor Veilig Fietsen is zeer actief tijdens de jaarlijkse dag van de fietshelm die voor 2025 op woensdag 16 April gepland staat. De denktank trekt op en ondersteunt acties van andere instanties die zich ook inzetten voor de fietsveiligheid: VeiligheidNL, de HersenStichting, het HersenStrijd fonds, team Alert, ANWB, Stichting RAI, BOVAG, Interpolis verzekeringen, Veilig Verkeer Nederland, diverse provincies en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. We hebben actief meegedacht met de landelijke promotiecampagne van het ministerie voor het vrijwillig dragen van de fietshelm. Deze campagne werd in September 2024 aangeboden aan de 2e kamer.
Aangepast overgenomen van Madelen Fahlstedt, website link.
Artsen voor Veilig Fietsen position statement 2024-2025
Artsen voor Veilig Fietsen heeft een actueel position statement opgesteld om toe te lichten hoe wij denken de fietsveiligheid in Nederland te verbeteren. Centraal staat hierbij de promotie van de fietshelm maar ook het voorkomen van fietsongelukken, bijvoorbeeld door het inperken van de gevolgen van ongelukken bij jonge kinderen die op een fatbike rijden. Lees het volledige standpunt hier (zie link).
Wij hebben het position standpunt gestuurd naar medische beroepsgroepen, verenigingen, en instanties die fietsslachtoffers zien of betrokken zijn bij fietsveiligheid in Nederland. Deze lijst is hier terug te vinden (zie lijst).
Bijna honderd fatbikers op spoedeisende hulp in één week tijd
In de eerste week van oktober belandden 1.291 mensen op de spoedeisende hulp (SEH) door een fietsongeval. 96 slachtoffers zaten op een fatbike als bestuurder of passagier. Overige e-bikes en andere fietsen waren verantwoordelijk voor respectievelijk 480 en 715 SEH-bezoeken. Daarnaast vond twee derde van de fatbike-ongevallen plaats in een Randstedelijke provincie. Dit blijkt uit de resultaten van de meetweek fietsongevallen, waarvoor alle 82 Nederlandse SEH’s het aantal fietsongevallen registreerden. Bij de aanname dat deze week een gemiddelde week was, is de grove schatting dat er jaarlijks 5000 fatbikers op de SEH worden behandeld. Artsen voor Veilig Fietsen was een van de initiatiefnemers van deze actie. Zie link voor het volledige persbericht dat werd verspreid in Oktober 2024. De belangrijkste resultaten zijn weergeven in de powergraphic hieronder (opgesteld door VeiligheidNL). Wij zullen binnenkort met onze partners trachten de politiek te bewegen om een leeftijdsgrens van 16 jaar voor alle fietsvoertuigen met een hulpmotor in te stellen.
Campagne ‘Dag van de Fietshelm’ finalist voor Excellence in Road Safety Awards 2024
De campagne ‘Dag van de Fietshelm’ is geselecteerd als finalist voor de prestigieuze Excellence in Road Safety Awards 2024 van de Europese Unie. De prijsuitreiking vindt plaats in Brussel op 14 november 2024.
De campagne ‘Dag van de Fietshelm’ heeft als doel het bewustzijn te vergroten over het belang van het dragen van fietshelmen om hoofd-hersenletsel te voorkomen en levens te redden. Deze erkenning is een belangrijke waardering van onze inspanningen vanaf 2021 om de verkeersveiligheid te bevorderen en fietsers te beschermen. “We zijn vereerd om finalist te zijn voor de Excellence in Road Safety Award,” zei Marcel Aries, neuroloog-intensivist bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ en voorzitter van Artsen voor Veilig Fietsen. “Deze erkenning benadrukt de impact van onze campagne en motiveert ons om door te gaan met ons werk om fietsen veiliger te maken voor iedereen.” De Excellence in Road Safety Award is een jaarlijks evenement dat uitmuntende initiatieven en prestaties op het gebied van verkeersveiligheid in heel Europa viert. De selectie van de campagne ‘Dag van de Fietshelm’ als finalist benadrukt het belang van gemeenschapsbetrokkenheid en educatie bij het bereiken van veiliger verkeer. Lees hier het volledige persbericht.
In 2024 12.500 fietsslachtoffers met hersenletsel, helm kan verschil maken
In 2024 kwamen 74.300 fietsers na een ongeval op de Spoedeisende Hulp (SEH) terecht (zie tabel en infografic van VeiligheidNL). Daarmee blijft het aantal fietsslachtoffers onverminderd hoog. Bij twee op de drie slachtoffers ging het om aanzienlijk letsel, en bij 12.500 slachtoffers werd hersenletsel als primair letsel vastgesteld. De fietshelm kan een wereld van verschil maken. Om mensen bewust te maken van het belang hun hoofd en hersenen te beschermen, wordt vandaag de landelijke Dag van de Fietshelm gehouden. Op deze dag vindt ook de officiële kick-off van de campagne ‘Zet ‘m op’ plaats op de basisschool HSV Nassaulaan in Den Haag, in het bijzijn van onder meer minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat). Voor actuele informatie zie de webpagina www.komveiligthuis.nl/fietshelm
